|
|
Inleiding
Na de 'generatie' klassieke elektrische locomotieven van de reeksen 22 tot en met 26 werd in de eerste helft van de jaren tachtig een tweede generatie elektrische locomotieven geleverd. Deze machines kwamen feitelijk in dienst zonder ander materieel te verdrijven en dus puur als aanvulling: niet zo verwonderlijk aangezien in die periode nog altijd veel lijnen onder de draad gebracht werden.
De familie van deze reeksen is deels voortgekomen uit reeks 20. Veel technische kenmerken zijn overgenomen en ook de kopvorm is een afgeleide. Toch zijn er ook veel verschillen. Belangrijk is dat de nieuwe locomotieven bij lange na niet het vermogen hebben gekregen van de reeks 20, die speciaal voor het hellingrijke traject Namen-Luxemburg gebouwd is. Ook werden de nieuwe locs vierassig en kregen ze een andere kast. Tenslotte werden diverse technische zaken aangepast om de locs bedrijfszekerder te maken dan reeks 20, waarvan enkele nadelen al vroeg aan het licht gekomen waren. Hoewel dus zeker een voorbeeld, maakt reeks 20 dus zeker geen deel uit van deze familie.
De behoefte aan nieuwe universele elektrische locomotieven was dus een afgeleide van de voortschrijdende elektrificaties in die periode. Aanvankelijk werd een loc ontworpen met een vermogen dat ongeveer tweederde bedroeg van reeks 20, voldoende voor het verkeer op de rest van het geëlektrificeerde net. De locs werden bedoeld voor zowel goederen- als reizigerstreinen en voor wat betreft de laatste groep liep de levering ongeveer gelijk met de nieuwe rijtuigen type M4 en I10. Voor het eerstgenoemde type moesten de locs geschikt zijn voor het rijden in het trekduwverkeer en voor de goederendienst moeten de locs in treinschakeling kunnen functioneren.
Aanvankelijk werden dertig locs reeks 27 besteld, wat al snel uitmondde in een extra bestelling van nog eens dertig 27'ers. Nog tijdens de levering van reeks 27 werden twee series van elk dertig machines besteld voor de wat lichtere diensten, met een lager vermogen. Technisch en uiterlijk is deze reeks 21 nagenoeg gelijk aan reeks 27. De eerste serie werd in 1984 en 1985 in dienst gesteld, de levering van de tweede liep van begin 1987 tot medio 1988. Ze werden in gebruik genomen in Merelbeke, maar verhuisden later naar Oostende. Net als reeks 27 waren ze bedoeld voor reizigers- en goederentreinen door vrijwel geheel België. Dankzij het drukkere reizigersverkeer verminderde de inzet van reeks 21 in de goederendienst zienderogen in de tweede helft van de jaren 2000. Begin 2011, bij de oprichting van het goederenfiliaal B-logistics, verdween de vaste omloop van reeks 21 volledig. Sindsdien worden ze enkel bij zeer uitzonderlijke omstandigheden nog voor een goederentrein gehangen.
Ombouwingen
De 2109 heeft als enige ooit een opvallend afwijkend uiterlijk heeft gehad, toen deze enkele maanden reed in een turkooise kleurstelling ten behoeve van de technorama- tentoonstellingstrein, en later totaal een terugschildering in de normale dienst. Loc 2130 werd begin 1995 in gebruik genomen als proefloc met nieuwe motoren en elektrische installatie voor de nieuwe reeks 13. de loc kreeg hierbij het nummer 1901. Na afloop van de proefnemingen werd de loc gestandaardiseerd, maar naar goed Belgisch gebruik duurde dat een jaar of drie en pas eind oktober 2001 werd de loc weer als 2130 in dienst gesteld.
Buitendienststelling
Reeks 21 is gedurende haar hele levensloop in feite een complete serie gebleven. Het is pas in 2013, toen bekend werd dat reeks 21 vanaf 2014 stilletjesaan wordt teruggetrokken
ten voordele van reeks 18, dat de eerste exemplaren sneuvelden: 2107 en 2113. Beide exemplaren kregen in de tweede jaarhelft van 2013 een ongeval en werden niet meer hersteld. Tegen het einde van 2014 werden
21 exemplaren in park geplaatst, wat ervoor zorgde dat er nog 37 actieve exemplaren rondreden.
Goed nieuws kwam er echter dankzij B-logistics, vanwege loctekorten werden er vanaf juni 2014 steeds 4 21'ers verhuurd aan deze operator. Hierdoor kon men na lange tijd terug
21'ers voor goederentreinen aantreffen en verdwenen 4 exemplaren minder in de mottenballen. Een jaar later, op 8 juni 2015, had B-logistics terug voldoende locomotieven en stopte de verhuur
van de 21'ers. Dankzij de gestegen goederentrafieken werd de nood aan extra locomotieven bij B-logistics weer groter en hierdoor kon je vanaf september 2015 terug een 2-tal 21'ers voor goederentreinen zien.
Tot eind 2017 schommelde het aantal 21'ers bij B-logistics/Lineas steeds rond de 2 à 4 exemplaren.
Met de levering van de M7 BMx'en werden er vanaf begin 2022 met regelmaat van de klok grotere aantallen 21'ers terzijde gesteld.
Verkoop
Dankzij de uitgebreide renovatie van de ex-reeks 12 in Tsjechië bleek dat men dit soort locomotieven relatief goedkoop kan aanpassen aan de hedendaagse behoeften. De massale terzijde stelling van
reeks 21 bleef niet onopgemerkt in het buitenland en op 2 oktober 2017 vertrokken 8 exemplaren naar Polen voor een nieuw leven (2103, 2104, 2109, 2119, 2120, 2125, 2128 en 2129) op 8 mei 2018
vertrokken nog eens 9 exemplaren (2101, 2102, 2106, 2110, 2112, 2116, 2117, 2126 en 2127).
De 3de lading (2115, 2123, 2131, 2149 en 2154) vertrok op 6 juli 2022 naar Polen, de 4 de volgde op 11 augustus 2022 (2122, 2142, 2146, 2147 2152 en 2158) De locomotieven die sinds 2017 en 2018 naar Polen vertrokken stonden op deze datum nog steeds afgesteld in Polen.
© Sicco Dierdorp
Het is verboden om de volledige tekst van deze pagina te publiceren zonder toestemming van de rechthebbende