|
|
Inleiding
Het type 630 een beetje apart: de ontwikkeling van snelle dieseltreinstellen was reeds gestaakt en grootschalige nieuwbouw van dieseltreinstellen met grotere capaciteit (in verhouding tot motorrijtuigen) was niet nodig gezien de massaal aanwezige lijndiesels en rijtuigen. Het type 630 was dan ook het enige naoorlogse type meervoudige dieselstel dat de NMBS gekend heeft tot reeks 41. Tevens was het type het nieuwste NMBS dieselmotorstel tot de komst van die reeks 41. De 40 was aanvankelijk bedoeld om de laatste gestroomlijnde vooroorlogse dieselstellen te vervangen, en dienden tevens (dus) als proef om te bepalen of dit type de toekomst had voor de nevenlijnen. Dat had het dus niet, zeker niet toen het principe van de trekduwtrein met een diesellocomotief veel eenvoudiger en goedkoper bleek.
Zoals het vaak ging bij de dieselstellen van de NMBS, was ook het eerste stel type 630 een prototype, gebouwd door de werkplaats van Mechelen in 1957 en samengesteld uit een nieuw gebouwd motorrijtuig en twee van de vier protorijtuigen serie M2 (herkenbaar aan de geribbelde zijwanden), waarvan bij één een nieuwe kop werd opgezet. De 630.01 werd - uiteraard - getest in Brussel vanuit het toenmalige depot Brussel Zuid (AR). In 1961 werden door CW Mechelen zes licht gemodificeerde stellen afgeleverd als 630.02-630.07, nu met nieuw gebouwde looprijtuigen welke geen strips meer hadden. Voor alle zeven stellen wordt gebruikt gemaakt van een lot van 46 reeds geleverde motoren van SEM voor nooit gebouwde motorwagens type 606 in elk stel type 630 twee van deze, de resterende motoren werden gebruikt voor de rangeerlocs reeks 92. Kortom: gezien de beperkte noodzaak tot een kleine serie dieselstellen en het feit dat men dus motoren, elektrische installaties en aanvankelijk twee rijtuigen over had, is het bestaan van de reeks op zijn minst wat twijfelachtig te noemen.
Vrij uniek is het feit dat het motorrijtuig 2 verschillende stuurposten bezit! Een grote in de kop, en een kleine aan de zijde waar het motorrijtuig gekoppeld is met de rijtuigen. Men kon het motorrijtuig dus zien als een locomotief, en de passagiersrijtuigen als het trek-dus stel.
Inzet
Bij levering van de nieuwe stellen werd de hele serie in Kortrijk gestationeerd. Ze reden met name op de lijn Gent-Mouscron-Tourcoing, maar ook op de andere lijnen in de buurt zoals naar het Franse Lille en zelfs naar het oude Antwerpen Linkeroever. In de jaren zeventig reed zelfs een dienst helemaal door tot aan Hasselt via Antwerpen .
Buitendienststelling
In 1971 worden de stellen vernummerd in 4001-4007. Kort erna werd de standaard donkergroene schildering met sierlijnen op de kop vervangen door de frisse rood-gele schildering. Als ook rond Kortrijk de elektrificaties beginnen aan het einde van de jaren zeventig, verhuizen de motorstellen naar diverse andere secundaire diensten. Vanaf 1981 worden de stellen geconcentreerd in een kleiner gebied en verzorgen ze diensten naar Ieper en Poperinge, naar Zottegem en in de spitsuren ook naar andere bestemmingen in westelijk Vlaanderen, overigens zonder ooit Kortrijk als stelplaats te verlaten. Op 2 juni 1984 komt, net als voor vele diesellijnen, voor de reeks het einde. De NMBS bewaart de 4006 voor extra ritten en de CFV3V koopt protostel 4001. Deze wordt aanvankelijk teruggeschilderd het groen, maar werd daarna weer roodgeel. De laatste jaren verpauperde dit stel zeer erg en in 2003 werd de 4001 door het TSP overgekocht. In 2014 verkreeg het TSP ook de 4006 van de NMBS. De overige stellen werden pas na een aantal jaar gesloopt in Mechelen, of na een kort verblijf in Ronet.
Bewaarde exemplaren
| Nr | Eigenaar | Standplaats | Opmerkingen |
| 4006 | TSP | Saint-Ghislain |
© Sicco Dierdorp
Het is verboden om de volledige tekst van deze pagina te publiceren zonder toestemming van de rechthebbende