BFOTO

Inleiding

In de jaren '50 werd het net in België verder geëlectrficeerd, omdat men bij de electrificatie de perrons niet meer mee moderniseerde (verhoogde) had men nood aan nieuwe stellen met een lage opstap. Voor deze nieuwe stellen werden veel componenten overgenomen uit proefstel 228.501, maar uiterlijk was het een gemoderniseerde variant van de bestaande serie-tweetjes. Er werden twee series besteld: 79 stuks voor de lokale diensten met de nummers 228.050-228.128 (type 54) en 38 stuks voor de semi-directe diensten naar aanvankelijk met name Oostende. Zij kregen nummers opeenvolgend aan de 228.501: 228.502-228.539 (type 55). Uiterlijk had het type 55 wat smallere deuren dan de 54, en bovendien was de eerste klasse afdeling én de bagage-afdeling geconcentreerd in één bak. Het verschil in inzet heeft echter nooit lang geduurd. Op 1 januari 1971 werden de stellen voorzien van de nieuwe NMBS-nummering, wat in praktijk niet meer inhield dat de eerste cijfergroep verviel. De serie werd dus 050-128.

De treinstellen type 54 waren de eerste jaren veel te zien op de toen net geëlektrificeerde lijnen met lage perrons, maar met de voortschrijding van de elektrificaties verschoven hun diensten. De stellen reden de laatste jaren veelal in het Centrum en oostelijk Wallonië. Reeds enkele jaren na de levering viel bij deze serie het eerste slachtoffer. Op 4 oktober 1957 verongelukte de 055 te Fexhe-le-Haute-Clocher. Op 16 december van dat jaar ontspoorde de 526 (type 55) te Brussel-Klein-Eiland. Er werd besloten van beide stellen, met dus een verschillende indeling, één te maken en de ABD 526 werd verbouwd tot BD 055, waarmee treinstel 526 uit de geschriften verdween in 1958. De 062 brandde op 10 februari 1971 te Quévy volledig uit en moest gesloopt worden. Vreemd genoeg besloot men stel 050 toen om te nummeren in 062(II). Het nummer 050 is later nog tweemaal bezet, eerst door proefstel ex 501 en later door een ander proefstel, de ex 151. De volgende slachtoffers vielen na ongevallen vanaf begin jaren tachtig: de 089 botste op 13 november 1985 bij Halle, de 087 botste op 30 november 1987 bij Namêche op een tegentrein, en de 116 tenslotte botste op 22 juli 1992, kort voor het einde van zijn loopbaan, nog te Ecaussines. Inmiddels had men besloten de stellen uit deze series geleidelijk af te voeren. In 1988 werden een vijftiental stellen type 54 afgevoerd, het jaar erna gevolgd door een veel grotere groep stellen. Na deze eerste golf werden de laatste stellen tussen 1992 en 1995 afgevoerd. De laatste diensten hebben de stellen type 54 uitgevoerd in het Centrum.

De 106 werd overgedragen aan TUC-Rail in 1995 als teststel voor de nieuwe beveiliging TBL voor (vooral) hogesnelheidslijnen. Na een aanrijding in 200X te Kinkempois werd het stel aan de kant gezet.
Verder werd een aantal stellen verkocht aan Italiaanse privé ondernemingen (welke veelal ook met 3000 Volt gelijkstroom rijden):

ACTM: 056, 064, 072, 101 (pluk) in 1992 en 062, 075 (pluk)
ATC: 077, 092, 095, 107 in 1996
SATTI: 058, 061, 099 in 1993 en 073, 078, 083, 098 in 1996.
Plukstel met onbekende bestemming: 057, 104 en 108.

De poststellen

De eerste afgevoerde stellen type 54 werden verbouwd tot poststellen serie 961-975, welke de oude poststellen 951-958 en de laatste postrijtuigen moesten vervangen. Zij werden hiertoe volledig verbouwd tot rijdend postkantoor. Na een aantal tests met livreien werden ze allen in het oranje geschilderd met grote, tweetalige post-opschriften en logo's van De Post. De gingen rijden tussen de diverse expeditiecentra, waarvan er meerdere nieuw gebouwd waren en de oude manier van overladen op reizigersstations vervingen. Tussen 1998 en 2001 werden dertien van de vijftien stellen bij revisie geschilderd in het donkerrood met de nieuwe Post-logo's. De 963, technisch nogal afwijkend daar het de eerste was, was op dat moment al afgevoerd en gesloopt na een op zich niet al te zware ontsporing te Welle op 8 november 1995. Ook de 967 is niet gereviseerd en staat sinds begin 1999 voor onderdelen aan de kant en werd onlangs geschrapt. Ondanks de recente revisie is in 2003 het postvervoer via de NMBS in 2003 gestaakt en de stellen gingen hierbij buiten dienst, drie stellen bleven in de zomer van 2003 nog over voor de laatste diensten Brussel-Gent die tot medio oktober 2003 zouden duren. Hierna werden ook deze stellen aan de kant gezet.

Ook enkele poststellen kregen een nieuw leven in Italië als reizigersstellen! De 961, 965 en 969 werden verkocht aan Visali en werden getransformeerd van poststel tot reizigersstel. De 968 werd ook verkocht, maar dan als plukstel.

Bewaarde exemplaren

Nr Eigenaar Standplaats Opmerkingen

082 TSP Schaarbeek

Het is verboden om de volledige tekst van deze pagina te publiceren zonder toestemming van de rechthebbende